Sint-Lutgardiskerk

De neoromaanse kerk is gebouwd in 1953-54 naar ontwerp van Jozef Ritzen en toegewijd aan de heilige Lutgart. Zij is geboren in Tongeren in 1182, overleden in de abdij der cisterciënzerinnen in Aywier (Waals-Brabant) in 1246. Zij verkeerde voortdurend in extase en verrichtte wonderen. Merkwaardig genoeg weigerde ze steeds Frans te leren. Dat werd meteen de reden waarom zij werd uitgeroepen tot patrones van de Vlaamse Beweging. Zij is ook de patrones van Tongeren en van Vlaanderen, van blinden, van taal en letteren, van zwangere vrouwen. Ze werd vrijwel onmiddellijk na haar dood in het Latijn beschreven en in het Middelnederlands vertaald, wellicht reeds vóór 1254. Die boekdelen werden in 1897 in Kopenhagen herontdekt. (Bron: www.openkerken.be)

Jos Ritzen kreeg vermoedelijk in 1949 de opdracht om een parochiekerk te ontwerpen voor het dekenaat van Tongeren.

Hij koos ervoor zich te laten inspireren door het vroegchristelijke basilicatype, wat resulteerde in een driebeukige kerk met een hoge, brede middenbeuk (bijna 12m breed) en lage, smalle zijbeuken (slechts 3m) die van elkaar gescheiden worden door zuilengalerijen. Kenmerkend voor Ritzen is de losstaande toren.

De opdrachtgevers waren evenwel niet meteen te vinden voor het ontwerp van Ritzen. Gelukkig vond hij een toeverlaat in schrijver Jozef Muls (1882-1961), die onder andere conservator van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen en voorzitter van het Davidsfonds is geweest. Op 22 december 1949 schrijft Ritzen in een brief aan Muls het volgende: ”Misschien zien we elkander op de vergadering St.Lutgart op 28 dezer. Ik heb grote moeite de H. Geestelijken tot aanvaarden van mijn ontwerp voor de kerk te Tongeren te brengen.”

In 1952 zijn de problemen met de opdrachtgevers van de kerk volledig opgelost, maar een nieuw probleem meldt zich aan. Jos Ritzen zou graag glasramen van de Nederlander Frans Slijpen (1923-1994) in de Sint-Lutgardiskerk incorporeren. De schenkers van die glasramen, het Davidsfonds en de Vlaamse Toeristenbond, willen echter een Vlaamse glazenier. Ritzen tracht hen wel te overtuigen, maar uiteindelijk moet hij zich bij hun besluit neerleggen en er wordt gekozen voor Jan Wouters (1908-2001) en Jos Hendrickx (1906-1971).